Schoolwide Positive Behavior Support en HiRO

Naast de doelstelling op het gebied van taal en rekenen heeft iedere school ook de verantwoordelijkheid om een positief schoolklimaat te realiseren. Dit wordt door de onderwijsinspectie gezien als een voorwaarde om te komen tot leren. Als er een positief schoolklimaat wordt gerealiseerd dan zullen leerlingen sociaal gedrag ontwikkelen, zal de effectieve lestijd toenemen en zullen leraren meer werkplezier ervaren. 

Voor scholen is het zelfs wettelijk vastgesteld dat zij op een effectieve manier dienen te werken aan het ontwikkelen van dit positieve schoolklimaat. Kortom het realiseren van een positief schoolklimaat is van essentieel belang. Scholen hebben de vrijheid om dit klimaat vorm te geven en stellen hier een beleid voor op. 

Grofweg zijn er 4 verschillende schoolklimaten te onderscheiden;

• het ondersteunende klimaat, waarin het sociale element het belangrijkste is.
• het innovatieve klimaat, met veel ruimte voor initiatief, groei en stimulans.
• het klimaat waarin respect voor regels centraal staat. Er is veel aandacht voor structuur, veiligheid en uniformiteit.
• het vierde type is gericht op productiviteit en efficiëntie.

Hoe elementen zoals veiligheid, betrokkenheid en structuur terug komen in de school zijn bepalend voor het type schoolklimaat dat er binnen de school heerst. Teams moeten zich bewust zijn van welk klimaat of welke combinatie zij willen realiseren. 

Een veelbelovende manier om een positief schoolklimaat te realiseren is de schoolbrede aanpak. Dit kenmerkt zich door een integrale en duurzame aanpak in plaats van de inzet van losse elementen (zoals een enkele interventie). Onderzoek en literatuur laten zien dat deze aanpak ook wetenschappelijk onderbouwd is.

Een vaak gebruikte aanpak om te werken aan een positief schoolklimaat is Schoolwide Positive Behavior Support ook wel PBS genoemd. 

PBS, wat is het?

PBS is een praktische aanpak die binnen de school concrete handvatten biedt aan de teamleden om gedrag positief te beïnvloeden. Het helpt leerprestaties te verbeteren door vanuit gedeelde waarden een sociale omgeving te scheppen die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt. De aanpak gaat uit van 5 kernelementen; 

• Vanuit gezamenlijk vastgestelde waarden, gedragsverwachtingen formuleren, deze visueel maken en als team samen uitdragen, in woord en daad.

• Vanuit preventief oogpunt structureel met elkaar gericht zijn op wat leerlingen goed doen en hen daarop bekrachtigen.
• Ongewenst gedrag effectief ombuigen, met concrete technieken.

• Data benutten om gedragsvraagstukken snel in beeld te krijgen en gericht op te lossen.
• Structureel positief samenwerken met ouders en de zorg.

Er zijn methodische elementen met betrekking tot PBS in de klas en binnen de school. Zo dienen de waarden en bijbehorende gedragsverwachtingen visueel te zijn binnen de school. Leerlingen krijgen, door het team zelf ontworpen, lessen in ‘goed gedrag’ voor alle gedragsverwachtingen. Het team past het systeem voor positieve bekrachtiging schoolbreed toe en gedragsincidenten worden geregistreerd. 

Belangrijke noot bij PBS; het is geen programma, interventie of methodiek. Het is een raamwerk waar andere interventies inpassen en een aanpak van gedrag.

Wat zijn de overeenkomsten met HiRO?

Los van het feit dat PBS en HiRO een schoolbrede aanpak nastreven zijn er nog een aantal overeenkomsten. HiRO werkt namelijk net als PBS aan de hand van waarden. Bij HiRO worden deze waarden middels de ‘Waardenposter’ binnen de school en klas visueel gemaakt. Daarnaast maken de leerlingen per groep eigen gedragsverwachtingen die passen bij de waarden. Deze gedragsverwachtingen of afspraken worden positief geformuleerd en dienen te zijn gemaakt op concreet waarneembaar gedrag. Op die manier kunnen leraren de leerlingen belonen wanneer zij dit gedrag laten zien.

Via de FUNdament- en Belevenslessen krijgen leerlingen les in deze gedragsverwachtingen, krijgen zij de mogelijkheid dit te oefenen en leren zij wat de waarden betekenen. Dit wordt gedaan vanuit ervarend leren. Met behulp van verschillende reflectiemethoden krijgen de leerlingen inzicht in hun eigen gedrag en dat van de ander. 

Middels de Waardenweging wordt data verzameld om inzichtelijk te krijgen hoe de groepen zich verhouden tot elke waarde. Zo is het voor de HiRO coördinator mogelijk om snel gedragsvraagstukken in beeld te krijgen per groep. Samen met het team kan dan gekeken worden naar een gerichte oplossing. Het inzetten van extra Belevenslessen zou een optie kunnen zijn. 

Bij HiRO zijn wij ons ook bewust van een goede samenwerking met de ouders. Wij hebben materiaal ontwikkeld om de ouders te betrekken bij de waarden die centraal staan binnen de school. 

Wat zijn de verschillen met HiRO?

PBS is een raamwerk en een aanpak voor gedrag. HiRO bestaat uit een jaarprogramma met verschillende lessen dat uitgaat van bewegend- en ervarend leren. Toch zijn er ook een aantal verschillen. Zo werken we bij HiRO (nog) niet met een schoolbreed beloningssysteem. Ook vallen concrete technieken om ongewenst gedrag effectief om te buigen niet binnen ons programma. 

Hoe kunnen ze elkaar aanvullen?

1. Beide maken gebruik van waarden en positieve gedragsverwachtingen. HiRO biedt de mogelijkheid om deze gedragsverwachtingen toe te passen en om deze te oefenen. Het schoolbrede beloningssysteem kan dit nog eens extra versterken.
   
   
2. Doordat PBS ook gebruik maakt van het signaleren van incidenten krijg je samen met de Waardenweging van HiRO een nog beter beeld van het sociale gedrag binnen de school. 

HiRO en PBS zijn beide een schoolbrede aanpak die gericht is op de ontwikkeling van een positief schoolklimaat. Wil je meer weten over HiRO neem dan contact op met een van onze regiomanagers.